Bu yazı öncelikli olarak yeni başlayanları ve afet haberleşmesi için hızlı bilgi ihtiyacı olanları hedeflemektedir.
- TEMELLER
High Frequency: 3 – 30 MHz; Kara ve iyonosferden yansıma yoluyla iletilir, iletişim güneşten ve çeşitli atmosfer olaylarından etkilenebilir, kapsama alanı geniştir. (Amerika ile haberleşebilirsiniz örneğin bağımsız olarak)
Very HF: 30 – 300 MHz; Genellikle karşılıklı engelsiz iki taraf arasında iletişim için uygundur, troposfer üzerinden ve kara üzerinden de iletimi olduğundan uzak mesafelere ulaşabilmektedir.
Ultra HF: 300 MHz – 3 GHz; Genellikle karşılıklı engelsiz iki taraf arasında iletişim için uygundur. Kaba bir deyimle yakın mesafe veya uydu haberleşmesi için uygundur, örneğin arasında engel olmayan iki uzak (200 km) dağ tepesi de haberleşebilir. Atmosfer olaylarından çok az etkilenir.
Morse ile haberleşme veya dijital haberleşme (DMR, APRS…), genellikle şartların kötü olduğu modlarda veya frekans aralığının daha verimli kullanılması için yapılır (daha fazla kişi tarafından aynı anda kullanım), bu haberleşme modları anlamlı bilginin kötü şartlarda daha uzak mesafelere taşınmasını sağlar.
Automatic Packet Reporting System: Türkiyede simplex olarak 144.800 MHz frekansında çalışılır. Anlık mesajlar, konum bilgisi gibi pek çok bilgiyi taşıyan bir AX25 türevi dijital sistemdir. Uygun bir cihaz GPS üzerinden aldığı konum bilgisini düzenli olarak APRS üzerinden yayınlayabilir ve çevredeki APRS alıcıları bunu görebilir. Çoğu APRS noktası internete bağlanarak kapsama alanı genişletilmektedir, fakat sistem internete bağımlı değildir.
https://aprs.fi sayfası üzerinden APRS yayını yapan çeşitli radyo objelerinin konumunu izleyebilirsiniz (röle, insan, erişim noktası, hava balonu, araç…)
Digital Mobile Radio: Basitçe iletişimi dijital modlarda yapmanıza sağlayan, bu sayede; mesafe aynı anda kullanım gibi sorunlara çözüm sağlayan bir sistemdir. Dijital olmanın avantajı sayesinde internet veya radyo link ile çok uzak mesafelere iletişim sağlanabilir. Kabul görmüş DMR kimlik sağlayıcılardan biri brandmeister.network dür.
Echolink: Amatör radyo istasyonlarının internet ile bağlantı kurmasını sağlayan bir sistemdir. Örneğin bir radyo amatörü Echolink uygulaması ile bir röleye bağlanıp, o röle üzerinden telsizi olmadan dinleme veya gönderim yapabilir.
- OPERASYON
Amatör telsiz iletişiminde harfler NATO fonetik alfabesi kullanılarak söylenebilir. Fonetik alfabe morse kullanılamayan durumlarda da bilgi iletiminde faydalı olabilmektedir, kötü şartlarda harfleri iki-üç kez tekrarlayarak söylemek faydalı olabilir.
Örneğin TA5RSA, Tango Alfa Beş/Five Romeo Sierra Alfa olarak aktarılabilir.
Haberleşmede verimlilik için aynı zamanda Q kodları kullanılır, bu kodlar kanalda zaman tasarrufu sağlayarak meşgul etmemeyi sağlamaktadır.
Bazı kodlar;
QRV İletişime hazırım
QSK İletişimde araya araya girmek istiyorum / Girebilirsiniz (Acil durumda kullanılır)
QSL Alındı, anlaşıldı
QSP X, X istasyonuna aktarır mısınız
SIMPLEX İLETİŞİM
Haberleşme yapan cihazların frekanslarının aynı frekansta olduğu frekanstır. Amatör telsizciler VHF ve UHF için aşağıdaki aralıklarda bu haberleşmeyi yapma müsaadesine sahiptirler;
145.250 – 145.575 MHz
433.400 – 433.575 MHz
VHF için 145.500 MHz, UHF için 433.500 MHz çağrı amaçlı simplex frekanslardır. Bu frekanslarda duyuru, bir başka frekansa geçme veya kısa süreli çağrı iletişimleri yapılabilmektedir. Fakat uzun süreli iletişimler için etik olarak başka bir frekansa geçilmelidir, bu frekanslar meşgul tutulmamalıdır.
RÖLE İLETİŞİM (HALF-DUPLEX)
Hakim bir bölgede; bir tepe, bina veya araç üzerine yerleştirilmiş (seyyar röle); genellikle anten ve radyo cihazı olarak el cihazlarından daha iyi yapılandırmaya cihazların yardımıyla yapılan haberleşmedir. Bu sistemler sayesinde iletişim mesafeleri artırılmaktadır. Bu tip iletişimde alım (Rx) ve gönderim frekansı (Tx) olarak iki ayrı frekans bulunmaktadır.
Bulunduğunuz bölgenin rölelerini kendiniz keşfedebilir veya diğer radyo amatörlerinden öğrenebilirsiniz, online bir kaynak olarak;
https://www.radyoamatorleri.com/depo/linkver/html/TA_ROLE.html
Bu listeyi cihazınıza kaydederek bulma moduna alabilir veya hızlıca röleler arasında geçiş yapabilirsiniz.
Afet durumunda amatör telsizciler yönettikleri rölelerin frekans ve anten yönlerini düzenleyerek birden fazla röleyi içeren bir radyo link kurabilir. Hatay bölgesi depremleri sırasında örneğin şu olaylar gerçekleşmiştir;
- Kentte bina üzerinde önceden bulunan bir röle bina ile birlikte çökmüştür, bu röle yerine başka bir röle operasyona alınmıştır
- Hatay kalesine VHF röle kurulmuştur
- Mersin röleleri Gaziantep ve Hatay yönüne çevrilmiştir
- Kente yardım için gelen pek çok amatör telsizci APRS ve simplex kanalları dinlemiştir
- CİHAZ TERCİHİ
QRP HF iletişim için taşınabilir hazır cihazlar piyasada pek bulunur olmayabilir, kullanıcının kendisinin monte etmesi gerekebilir. Örneğin uSDX QRP cihazı.
// VHF/UHF için taşınabilir el cihazı olarak;
- Anytone at-d878uv ii plus (APRS, DMR desteği)
- Baofeng UV82 (Analog cihaz, bir bilgisayar yardımıyla dijital modlar kullanılabilir fakat teknik bilgi gerektirmektedir)
// VHF/UHF için araç cihazı olarak;
Bu tip cihazlar aracınızdan güç beslemesi alırlar ve haberleşme mesafeleri, sinyal çıkış güçleri daha yüksek olabildiğinden ötürü cihazlarına göre daha geniştir.
- Anytone AT-D578UV PRO (APRS, DMR desteği)
- TYT TH-9800 (Analog cihaz, çapraz bant (VHF den UHF ye gibi) röle olarak ayarlanabilir)
cihazlarının genel kullanımda beğenildiğini, Türkiye piyasasında kolayca edinilebildiğini ve kabul gördüğünü söyleyebilirim. El cihazlarının tercihen USB TYPE-C girişli modellerinin edinilmesi şarj etme kolaylığı sağlayabilir.
Ne cihaz kullanırsanız kullanın haberleşme yapabildiğiniz en düşük güçte kalmanız sizin ve çevredeki diğer haberleşmecilerin faydasına olacaktır. Sizin faydanız bataryanızı daha uzun süre kullanmak olurken, diğer haberleşmecilere olası sinyal girişimlerinizin etkisini azaltmış olacaksınız.
- SON NOT
Amatör telsiz iletişimi bir hizmet olmayıp tüm amatör telsizcilerin katılımıyla afet durumlarına hazır olunabilmektedir. Bunun için amatör telsiz ve afet dernekleriyle birlikte çalışılması gerekmektedir. Röle bakımı için sorumluluk alanlar sayesinde (parça değişimi, akü değşimi, güneş paneli değişimi, röleye ulaşım sağlama) röle iletişimi devam edebilmektedir.
Dünya çapında kabul görmüş bir amatör telsizci olmak için bulunduğunuz bölgenin sınavına girmek ve lisans almak gerekmektedir. Türkiyede bu sınav süreci görece hızlı ve basit ilerlemektedir, sınava hazırlanırken bu bilgi notunda bulunanlardan daha fazlasını öğrenebilirsiniz. Eğer lisans almayı düşünmüyorsanız PMR446 tipi telsizler de genel kullanıma açıktır, fakat bu telsizler için normal koşullarda röle gibi imkanlar bulunmamaktadır.
Bu yazı pek çok teknik bilgiyi barındırmaktadır, fakat okuyucu için yazıdan hangi bilgiyi alabilirse kardır. Hatalı olduğum noktaları yazarsanız mutlu olurum.
~TA5RSA